Agresja Rosji na Ukrainę w 2022 roku doprowadziła do istotnych zmian, które mają wpływ na polski i lokalny rynek pracy. Odpływ migrantów ekonomicznych, głównie mężczyzn, którzy postanowili wrócić do kraju, by bronić ojczyzny przed najeźdźcą i przypływ uchodźców, w tym przede wszystkim kobiet i dzieci, którzy nie do końca wiedzą jak długo pozostaną w Polsce, gdzie uzyskali tymczasowe wsparcie – rzutuje na sytuację zarówno po stronie podażowej jak i popytowej w zakresie oferowanej i poszukiwanej pracy. Wszystkie te czynniki, które mają również przełożenie na zmiany w przepisach prawa dotyczącego zatrudnienia cudzoziemców sprawiają, że przedsiębiorcy nie zawsze mają świadomość jak formalnie, legalnie i bezpiecznie zatrudniać obcokrajowców. Warto podkreślić, że w stosunku do obywateli różnych państw stosowane są różne regulacje. Kwestie te podjęte zostały na konferencji nt. „Zatrudnienie cudzoziemców – programy, narzędzia i udogodnienia”, która odbyła się w Siedlcach 21 kwietnia 2023 roku.
Dynamicznie zmieniająca się sytuacja na rynku pracy już w okresie przedpandemicznym wpływała na wysoki wzrost zainteresowania zatrudnianiem cudzoziemców w całym kraju, w tym w województwie mazowieckim oraz subregionie siedleckim. Z oczywistych powodów bliskiego sąsiedztwa i gorszej od polskiej sytuacji gospodarczej takich krajów jak Białoruś i Ukraina – to właśnie one były źródłem pracowników (w tym przede wszystkim sezonowych) dla naszego regionu. Jednakże aktywność agencji zatrudnienia sprawiła, że na rynku pracy zaczęli pojawiać się cudzoziemcy również z bardziej odległych obszarów, w tym krajów azjatyckich takich jak Nepal czy Filipiny.
Organizatorami konferencji byli: Powiatowy Urząd Pracy w Siedlcach, Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie filia w Siedlcach oraz Caritas Diecezji Siedleckiej – Centrum Integracji Społecznej (CIS) w Siedlcach. Z inicjatywą wspólnej organizacji wystąpiła do urzędów Agata Ługowska kierownik CIS. Organizacja ta realizuje projekt „Reintegracja społeczno -zawodowa cudzoziemców” pod hasłem „Razem Możemy Więcej” dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Celowego z rezerwy Funduszu Pracy przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Organizatorzy podjęli decyzję, że właśnie pod tym wspólnym hasłem odbędą się konferencja oraz targi pracy. Konferencja, która odbyła się 21 kwietnia była swoistą inauguracją XVII Siedleckich Targów Pracy, które odbyły się dzień później 22 kwietnia. Oba wydarzenia zostały wpisane w obchody Europejskiego Roku Umiejętności.
Celem konferencji było zapoznanie z aktualnym stanem prawnym w Polsce dotyczącym legalnego pobytu i zatrudnienia cudzoziemców. Ponadto przekazanie uczestnikom informacji o zakresie zadań statutowych jak i świadczonych usług przez instytucje poszczególnych szczebli administracji państwowej, samorządowej, a także organizacji międzynarodowej jaką jest UNHCR. Organizatorzy pragnęli także, ułatwić przedsiębiorcom udzielnie odpowiedzi własnym pracownikom cudzoziemcom – w kwestiach związanych z pobytem i pracą w Polsce. Istotne jest bowiem, by kierujący firmami wiedzieli, którą instytucję wskazać w odpowiednim obszarze merytorycznym. Dodatkowym celem było zapoznanie z projektem realizowanym przez CIS Caritas Diecezji Siedleckiej stanowiącym dobrą praktykę podejmowanego działania, by przyśpieszyć adaptację z rynkiem pracy uchodźców z Ukrainy. O zakresie tematycznym, już zrealizowanych zadaniach, procesie rekrutacji oraz planach i oczekiwaniach na przyszłość, zwłaszcza w kontekście finansowym podczas konferencji opowiedziała Agata Ługowska. Potwierdziła jednocześnie determinację, zaangażowanie i chęć podjęcia pracy przez ukraińskich uczestników projektu, by w ten sposób zachęcić uczestniczących w konferencji przedsiębiorców do rozważenia ich zatrudnienia.
Do współpracy merytorycznej zostały zaproszone: Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Państwowa Inspekcja Pracy oraz Biuro Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców (Office of the United Nations High Commissioner for Refugees, UNHCR).
Niespodzianką dla uczestników był wyjątkowy, spontaniczny występ artystyczny – idealnie komponujący się z hasłem „Razem możemy więcej.” Piękne, wzruszające utwory wykonały obywatelki Ukrainy, które są uczestniczkami zajęć w Centrum Integracji Społecznej w Siedlcach w ramach projektu. I choć ich obecność w Polsce, w Siedlcach spowodowana jest barbarzyńskim najazdem Rosji na Ukrainę, w Siedlcach znalazły swój tymczasowy dom, nowych przyjaciół, a także przestrzeń do rozwoju osobistego i zawodowego. Występ i podziękowania skierowane po polsku przez 5-letnią Miłkę wzruszył i poruszył za serca wszystkich zebranych.
Konferencję w imieniu wszystkich organizatorów otworzyła i jednocześnie zainaugurowała XVII Siedleckie Targi Pracy Beata Demiańczuk dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach. W imieniu Marleny Maląg, Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w konferencji uczestniczyła Ewa Flaszyńska dyrektor Departamentu Rynku Pracy. Przedstawiła zebranym krótki rys historyczny projektu „Reintegracja społeczno-zawodowa cudzoziemców”, który pierwotnie miał być skierowany do uchodźców z Afganistanu, a na skutek wydarzeń w Ukrainie – rozrósł się, zmienił formułę, a Ministerstwo w znaczący sposób zwiększyło alokację na jego realizację. Robert Szczepanik wiceprezydent Miasta Siedlce przedstawił opis sytuacji zarówno w roku ubiegłym jak i obecnie w kontekście zrealizowanych przez miasto Siedlce zadań ukierunkowanych na pomoc uchodźcom w Ukrainy. Z kolei Andrzej Rymuza sekretarz Powiatu Siedleckiego analogicznie odniósł się do aktualnej sytuacji w powiecie. Z ramienia Biura Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców (Office of the United Nations High Commissioner for Refugees, UNHCR) o zakresie pomocy świadczonej przez tą międzynarodową organizację opowiedziała Vitalina Kyrylovska – ekspert ds. ochrony prawnej uchodźców.
Agnieszka Drwal dyrektor Wydziału Rynku Pracy Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie zapoznała uczestników z tematyką zezwoleń na pobyt i pracę w Polsce zwłaszcza w obszarze regulacji prawnych. Szczegółowo zaprezentowała różnicie pomiędzy typami zezwoleń na pracę w Polsce, obowiązki pracodawców oraz omówiła przebieg procedur rodzaje niezbędnej do złożenia dokumentacji i kanały komunikacji z urzędem. Zwróciła uwagę zwłaszcza na udogodnienia proceduralno – formalne, które są wynikiem rozwoju cyfrowego wymuszonego sytuacją pandemiczną jak i kryzysem wojennym.
Ponadprogramowo wystąpił na konferencji Jakub Bilnik prezes Mazowieckiego Regionalnego Funduszu Pożyczkowego Sp. z o.o., który krótko zaprezentował możliwości pozyskania kapitału na rozwój działalności gospodarczej prowadzonej na Mazowszu. W obecnej niestabilnej sytuacji gospodarczej każda możliwość pozyskania, na dogodnych warunkach, kapitału na rozwój przedsiębiorstwa zdaje się być bardzo wartościowa.
W drugiej części konferencji Maciej Wolitek Nadinspektor Pracy, kierownik Oddziału w Siedlcach Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie Państwowej Inspekcji Pracy odniósł się do kwestii dotyczących Legalnej pracy w Polsce, w tym w zakresie kontroli zatrudnienia cudzoziemców. Zwrócił uwagę zwłaszcza na nowe zasady jakie w zakresie pobytu obywateli Ukrainy wprowadziła Ustawa z dn. 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Przypomniał, że na mocy wprowadzonej nowelizacji dokonano ujednolicenia okresu na jaki ulegają przedłużeniu poszczególne uprawnienia, który kończy się 24 sierpnia 2023 r.
Pracownicy Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach odnieśli się do kwestii form wsparcia zatrudnienia cudzoziemców, o których opowiedziała Joanna Mazurek – z-ca kierownika Wydziału Rynku Pracy PUP w Siedlcach, a także o roli jaką pełni w zakresie legalizacji zatrudnienia cudzoziemców na szczeblu miasta i powiatu urząd pracy – co przedstawił Roman Żydak pośrednik pracy.
Ostania prezentacja konferencji miała na celu poinformowanie zebranych o Krajowym Funduszu Szkoleniowym czyli finansowym narzędziu wspierającym rozwój umiejętności i kompetencji pracowników, w tym cudzoziemców. O tych możliwościach opowiedział Paweł Trojanowski kierownik Zespołu ds. Regionalnej Polityki Rynku Pracy i Europejskiego Funduszu Społecznego Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie filia w Siedlcach.
Konferencję podsumował Piotr Karaś dyrektor siedleckiej filii WUP w Warszawie, który odniósł się do faktu, iż niezbędne jest aby aktualizować własną wiedzę na temat wprowadzanych zmian w obszarze zatrudnienia cudzoziemców, by w niestabilnej sytuacji nie doprowadzić do uchybień i błędów. Podkreślił, że tego typu spotkania pozwalają na wzajemne poznanie się oraz zrozumienie, że pomimo iż wiele instytucji zajmuje się kwestiami zatrudnienia cudzoziemców – mają inne obszary działania i inne zadania w tym zakresie.
Patronat medialny nad konferencją sprawowali: Tygodnik Siedlecki, Życie Siedleckie, Echo Katolickie, Radio ESKA, Katolickie Radio Podlasie, Regionalny Portal Informacyjny podlasie24.pl, Telewizja Wschód.
Paweł Trojanowski
kierownik Zespołu
ds. Regionalnej Polityki Rynku Pracy i Europejskiego Funduszu Społecznego
